Nakakalungkot na bagay na ang panitikan ay di gaya ng ibang aralin na nasusukat ang bisa sa tulong ng mga pagsubok at pagsusulit. Ang ating mga pagsubok at pagsusulit ay sumusukat lamang sa pagkakatanda sa mga kaalamang gaya nito: Sino ang may-akda ng ganoon? Ano ang pangalan ng pangunahing tauhan? Ilan ang anak ni Ganoo’t Ganito? Ano ang nangyari sa panganay? Sa bunso? Nguni’t walang pagsusulit na sumusukat sa nagiging bisa sa katauhan. At ano ang mga bisang ito? Marahil, lalo niyang nauunawaan ang kanyang sarili ngayon. Marahil, lalo siyang nalalapit sa katotohanan, sa kagandahan, sa liwanag.

– Genoveva Edroza-Matute (1956)

It is unfortunate that literature is not like other subjects the efficacy of which can be measured through experiments and tests. Our tests can only measure how well we remember facts like: Who wrote that? Who is the main character? How many children does So-and-so have? What happened to the eldest child? The youngest? But no test can measure the impact of literature on the person. And what are the effects of literature? Perhaps the student will become more considerate of other people. Perhaps she now understands herself more. Perhaps she brings herself closer to the truth, to beauty, and to the light. (translation directly quoted from Caroline Hau’s work on The Problem of Consciousness in the book Necessary Fictions, 2000)